ИМАНТАУ-ШАЛҚАР БАСҚОСУЫ: туризмді ауыл тұрғындарының қосымша табысына қалай айналдыруға болады?

  Агротуризм жағажай демалысынан кейін екінші орында

Жыл сайын Италия, Франция, Испания бірнеше миллион агротуристті қабылдайды. Қазіргі уақытта ауыл туризмі Еуропада да кең таралған. Ауылдық жерлерде және фермаларда демалу туристер арасында да үлкен сұранысқа ие. Қалалық қарбаластан алыс, тыныш табиғат аясында демалуға тамаша мүмкіндік. 

Агротуризм жағажай демалысынан кейін екінші орында тұр. Ал Қазақтанда туризмнің бұл түрі қалай дамып жатыр?

Агротуризм – біздің елімізде әлі де дамымаған сала. Себебі ауылдық жерлерде саланы дамытуға қажет ресурстар бар, бірақ барлық ресурсты тиімді пайдалануға мүмкіндік беретін инфрақұрылым жоқ.

Қазақстанның әр облысында ауыл туризмін дамытуға жақсы мүмкіндік бар.  Мысалы  Ақтөбе облысындағы Мәртөк ауылы, Шығыс Қазақстандағы Глубокое ауылы, Солтүстік Қазақстандағы Лобаново ауылы. Солтүстік Қазақстан облысындағы Лобаново ауылының тұрғандары туристерді қонақ күту үйлеріне орналастыра отырып, ауыл туризмін дамыта алады. Бұл жергілікті тұрғындар үшін үлкен қолдау болар еді.

ИМАНТАУ-ШАЛҚАР БАСҚОСУЫ: туризмді ауыл тұрғындарының

қосымша табысына қалай айналдыруға болады?

Алматы Менеджмент университетінің ректоры Гүлнар Күренкеева және Қонақжайлылық және туризм мектебінің деканы Азамат Әуезханұлы, бағдарлама жетекшілері мен практик профессорлары Солтүстік Қазақстандағы Лобаново ауылының тұрғындарына екі күндік семинар-тренинг өткізді.

Іс-шараның басты мақсаты – туризмді дамыту арқылы қосымша табыс табудың артықшылықтары, жаңа туристерді қалай тарту, туризмдегі маркетинг, өз қызметтерін кімге және қаншаға ұсына алатыны жайлы айту.

Іс-шараға Лобаново ауылының тұрғындары, кәсіпкерлер, студенттер және жоғары сынып оқушылары қатысты. Екі күндік семинар 2022 жылы Алматы Менеджмент университеті және Халықаралық бизнес академиясын колледжі құрылтайшыларының қолдауымен бұрынғы Лобаново ауылдық колледжінің базасында құрылған «Зейнеп» көпсалалы колледжінде өтті. 

Ауылдық жерлерді дамыту үшін не қажет деп ойлайсыз? Бұл сұраққа Гүлнар Күренкеева жауап беріп, семинарға қатысушыларға ауыл туризмін дамыту жолдары туралы айтып берді.

• Бизнесті дамыту немесе белгілі бір ауылдық аумақтың «алтын кенішін» табу.
• Экожүйелік тәсіл.
• Кадрлық әлеуетті дамыту. 
• Инфрақұрылымды дамыту.

Гүлнар Күренкеев  сонымен қатар облыстағы негізгі проблемаларды атап өтті: 

Демографиялық мәселе. Ауыл тұрғындарының қалаға көшуі.  

Инфрақұрылым мәселесі. Коммуналдық инфрақұрылымның дамымауы. (жолдар, жарық, су, газ, қоғамдық көлік, интернет), облыс орталықтары мен ірі қалалардан пошта мен жүктерді жеткізу проблемасы.

Өмір сүру деңгейінің төмендігі. Тұрғын үй алаңының жетіспеушілігі, медицинаға қолжетімділік (сандар), қызмет көрсету инфрақұрылымы.

Жұмыс күші мәселесі. Төмен жалақы (орташа 180 мың теңгеден аз), білім деңгейінің төмендігі, жұмыспен қамтудың төмендігі, жұмыссыздықты қысқарту жоспарлары орындалмаған.

Шағын және орта бизнес дамымаған. ШОБ кәсіпорындарының саны төмен, 1 505 кәсіпорын.

Әр саланың өз проблемалары бар екені анық. Бірақ бұл ауылда туризмді дамытуға, халықтың әлеуметтік-экономикалық жағдайын арттыруға тән артықшылықтар бар. Облыстың негізгі мүмкіндіктері:

• Өсімдік шаруашылығы
• Мал шаруашылығы
• Тамақ өнеркәсібі 
• Туризм

Фермерлік шаруашылық, ара шаруашылығы, гүл жылыжайлары, сыра қайнату да перспективалы қызмет.

Индикативті мақсаттар:

• 2027 жылға қарай ауыл шаруашылығы қызметінің қосымша құнын 40%-ға ұлғайту.  
• Егістіктен егін жинау нормасы, астық-18 ц\га, масленица-15\га
• Дайын өнім өндірісін ұлғайту
• Жылыжай өсімдік шаруашылығын дамыту есебінен жұмыстардың маусымдылығын арттыру

Гүлнар Күренкеева өңірдегі туризм саласын дамыту бойынша  ұсыныстарын бөлісті:

Қонақ күту үйлерінің ашылуы

Трофейлік аң аулауды дамыту

Кемпинг алаңдары

Мәдениет пен спортты дамыту:

Trail Runing Airtau стартын өткізу

Ironman 70.3 Airtau стартын өткізу

Су спортын дамыту

Заманауи электронды музыка фестивалі

Тамақ өнеркәсібі мен мал шаруашылығын дамыту: 

«Ботай» ет бренді

Балық шаруашылығын дамыту

Ара шаруашылығы

Сыра қайнату

Сүт өндірісі және ірімшік жасау

Жоғарыда айтылған ұсыныстарды іске асыру үшін, ең алдымен, ауылда инфрақұрылымды дамыту қажет. Ол үшін: 

Жол бойындағы инфрақұрылым (тұрақтар, дүкендер, жанармай құю бекеттері, жол бойындағы қонақ үйлер, көрікті жерлерге нұсқағыштар, көрікті жерлерді жайластыру)

Газдандыру (стратегиялық қажеттілік)

Сумен жабдықтау

Ауылды жаппай электрлендіру 

Қоғамдық көлікпен ірі н/п қатынасын қамтамасыз ету: 20 маршрут.

Аймақтарды жоғары жылдамдықты интернетпен және ұялы байланыспен, мәдени және спорттық демалыс орындарымен қамту қажет. 

Сонымен қатар практик профессорлар мен  AlmaU Қонақжайлылық және туризм мектебінің көшбасшылары шеберлік сағаттарын өткізді.

Қонақ үй бизнесіндегі ең мықты сарапшыларының бірі, отельер Вячеслав Масалитин семинарға онлайн қатысып, саладағы тәжірибесін бөлісті. Ол ауыл тұрғындарына кеңесін де берді. Іс-шара қорытындысы бойынша қатысушыларға сертификаттар табысталды.

Бұл семинар ауыл тұрғындарына өз бизнесін бастауға мотивация мен мүмкіндік береді деп үміттенеміз.